Thorolf Rafto là giáo sư môn lịch sử kinh tế ở "Trường Cao đẳng Thương mại Na Uy" tại Bergen. Ông cũng nổi tiếng về hoạt động chính trị ở Đông Âu, đặc biệt ở Hungary, Tiệp Khắc và Ba Lan.

Trong một chuyến viếng thăm thành phố Praha năm 1979 để giảng bài cho các sinh viên bị loại khỏi các trường đại học vì lý do chính trị, Rafto đã bị bắt giữ và bị công an cộng sản đánh đập thô bạo. Bị các tổn thương mạnh khiến sức khỏe của ông bị suy yếu đáng kể. Ngày 04 tháng 11 năm 1986 Thorolf Rafto đã từ trần.

Mặc dù Rafto đã qua đời, nhưng các bạn bè và đồng nghiệp của ông đã nhất trí thiết lập một quỹ để có thể tiếp tục công việc của Rafto như xúc tiến các quyền tự do ngôn luận và quyền bày tỏ về chính trị ở Đông Âu. Họ cũng quyết định đưa ra một giải thưởng cho các nhà hoạt động nhân quyền.

Tuy nhiên, sự sụp đổ của Bức màn sắt và việc dân chủ hóa các quốc gia Đông Âu sau đó, đã khiến người ta xem xét lại điều lệ của Quỹ này. Trong khi đó Quỹ đã mở ra các khả năng mới để làm việc với các vùng địa lý khác trong việc thúc đẩy gia tăng nhân quyền. Ngay từ năm 1990, giải này đã được trao cho bà Aung San Suu Kyi, một nhà lãnh đạo dân chủ người Myanma, người mà trong năm sau (1991) đã đoạt được giải Nobel Hòa bình cho cuộc đấu tranh không bạo động cho dân chủ và nhân quyền của bà.

Trong những năm đầu, Quỹ này được đặt tại Trường Cao đẳng Thương mại Na Uy tại Bergen. Từ năm 1997, trụ sở Quỹ đã được chuyển tới Nhà Nhân quyền của Bergen, Na Uy.